5 rzeczy, które warto wiedzieć zmagając się z atakami lęku (przyczyny ataków lęku) - Przemysław Rosa
Kategorie
Psychoterapia

5 rzeczy, które warto wiedzieć zmagając się z atakami lęku (przyczyny ataków lęku)

Ataki paniki i stany lękowe są jednym z częstszych powodów dla których pacjenci współcześnie zgłaszają się do gabinetu terapeutycznego. Lęk to uczucie, które może być przytłaczające i niełatwe do zrozumienia. W kontekście psychoterapii, różne podejścia terapeutyczne oferują odmienne spojrzenia na jego przyczyny oraz metody radzenia sobie z nim. Oto pięć kluczowych rzeczy, które warto wiedzieć, jeśli zmagasz się z atakami lęku.

1) Nie ma jednej przyczyny ataków lęku. Co oznacza, że nie ma jednej metody, która każdego uleczy.

Lęk ma wiele twarzy, a jego źródła mogą być różnorodne. Badania wykazują, że czynniki genetyczne, środowiskowe oraz osobowościowe mogą wpływać na rozwój zaburzeń lękowych (Nolen-Hoeksema, 2014). Terapeuci pracujący w nurcie terapii poznawczo-behawioralnej (CBT) koncentrują się na identyfikacji negatywnych myśli i wzorców zachowań, które mogą potęgować uczucie lęku. Z kolei psychoterapeuci z nurtu psychodynamicznego eksplorują nieświadome konflikty oraz traumy z przeszłości, które mogą wpływać na obecne emocje. Z perspektywy Somatic Experiencing, lęk jest często związany z nieprzeżytymi doświadczeniami w ciele, dlatego praca z ciałem jest kluczowa w procesie terapeutycznym. Różnorodność podejść podkreśla, że nie ma uniwersalnej metody, która sprawdzi się dla każdego.

To też oznacza, że jeśli korzystałeś już z terapii (np. z nurtu polecanego przez Twoich znajomych) a leczenie nie przyniosło efektów, to nie tyle jest to wynik wyboru złego terapeuty, tylko być może Twój lęk powoduje innej metody pracy.

2) Warto łączyć pracę z ciałem wraz z pracą z umysłem.

Zarówno umysł, jak i ciało odgrywają kluczową rolę w doświadczaniu lęku. W badaniach przeprowadzonych przez Porges’a (2011) zwrócono uwagę na rolę systemu nerwowego w regulacji emocji, co podkreśla znaczenie integracji pracy z ciałem. Wielu terapeutów zaleca holistyczne podejście, które łączy techniki pracy z ciałem, takie jak uważność, jogę czy techniki oddechowe, z pracą nad myślami i emocjami. Badania wykazują, że praktyki uważności mogą znacząco zmniejszyć poziom lęku i poprawić jakość życia (Kabat-Zinn, 1990). Ciało często manifestuje lęk w formie napięcia mięśniowego, przyspieszonego oddechu czy innych objawów somatycznych. Integracja obu podejść pozwala na pełniejsze zrozumienie i radzenie sobie z lękiem, a także na poprawę ogólnego samopoczucia.

3) Czasami lęk bywa mechanizmem… chroniącym.

Lęk nie zawsze jest jedynie problemem do rozwiązania. W kontekście koncepcji ISTDP (Intensive Short-Term Dynamic Psychotherapy) lęk może pełnić funkcję ochronną, chroniąc nas przed przeżywaniem trudnych emocji, takich jak gniew czy smutek. Trójkąt konfliktu, zaproponowany przez Habib Davanloo, pokazuje, jak lęk może pojawiać się w odpowiedzi na wewnętrzne konflikty, związane z relacjami z bliskimi osobami. Na przykład, lęk może występować, gdy ktoś boi się wyrazić swoje negatywne emocje wobec ważnych osób, co może prowadzić do unikania konfrontacji. Zrozumienie tej dynamiki pozwala na pracę nad lękiem, jednocześnie otwierając przestrzeń na eksplorację i przeżywanie trudnych uczuć. Badania nad lękiem jako mechanizmem ochronnym sugerują, że identyfikacja i akceptacja tych emocji mogą prowadzić do głębszego wglądu i uzdrowienia (Hollon et al., 2002).

4) Leki od psychiatry leczą objawy, nie przyczynę.

Choć leki mogą być skuteczne w łagodzeniu objawów lęku, ważne jest zrozumienie, że nie eliminują one jego przyczyn. Terapia psychologiczna, w przeciwieństwie do farmakoterapii, umożliwia głębszą eksplorację źródeł lęku i pracę nad nimi. Zgodnie z badaniami opublikowanymi w „Archives of General Psychiatry”, połączenie psychoterapii z farmakoterapią prowadzi do lepszych wyników leczenia (Barlow et al., 2000). Przykładowo, psychoterapia w połączeniu z lekami przeciwlękowymi może skutecznie zmniejszyć objawy lęku, jednocześnie pozwalając na rozwój umiejętności radzenia sobie z trudnościami. Kluczowe jest jednak zrozumienie, że leki mogą jedynie tymczasowo łagodzić objawy, podczas gdy terapia pozwala na dotarcie do głębszych, często nieświadomych przyczyn lęku.

5) Relaksacja nie zawsze jest dobrym rozwiązaniem.

Chociaż techniki relaksacyjne mogą być pomocne dla wielu osób, niektórzy mogą odczuwać podczas nich większy niepokój. Badania wskazują, że niektóre osoby doświadczają tzw. reakcji lękowej na relaksację, co może wynikać z nagłego zwrócenia uwagi na ciało i emocje (Ost, 2008). Relaksacja, która powinna być odprężająca, czasami może wywołać uczucie paniki, szczególnie u osób, które zmagają się z intensywnym lękiem. Dlatego paradoksalnie dla części osób wywołanie pewnego uczucia spięcia/napięcia, które dla części osób może kojarzyć się z siłą i zdolnością do działania, może być lepszym rozwiązaniem niż dążenie do tego, żeby poczuć pełne rozluźnienie mięśni.

Bibliografia:

Barlow, D. H., Gorman, J. M., Shear, K., & Woods, S. W. (2000). „Cognitive-Behavioral Therapy, Imipramine, or Their Combination for Panic Disorder: A Randomized Controlled Trial.” Archives of General Psychiatry, 57(3), 270-277.

Hollon, S. D., Thase, M. E., & Markowitz, J. C. (2002). „Treatment and Prevention of Depression.” Psychological Science in the Public Interest, 3(2), 63-128.

Kabat-Zinn, J. (1990). Full Catastrophe Living: Using the Wisdom of Your Body and Mind to Face Stress, Pain, and Illness. Delacorte Press.

Ost, L. G. (2008). „Applied Relaxation for the Treatment of Patients with Panic Disorder.” Behaviour Research and Therapy, 46(5), 707-718.

Porges, S. W. (2011). The Polyvagal Theory: Neurophysiological Foundations of Emotions, Attachment, Communication, and Self-Regulation. W.W. Norton & Company.

Nolen-Hoeksema, S. (2014). Abnormal Psychology. McGraw-Hill.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *