Neuropsychoanaliza - Przemysław Rosa
Kategorie
Badania naukowe Psychoterapia

Neuropsychoanaliza

Neuropsychoanaliza to podejście, które łączy elementy tradycyjnej psychoanalizy z osiągnięciami neurobiologii. Dąży do głębszego zrozumienia ludzkiej psychiki, integrując teorie Freuda z nowoczesnymi odkryciami w dziedzinie neurologii.

Historia neuropsychoanalizy

Interdyscyplinarne podejście neuropsychoanalityczne zaczęło się kształtować w latach 90. XX wieku. Kluczową postacią tego ruchu jest nieżyjący już Arnold Modell, neuropsychiatra związany z Uniwersytetem Harvarda. Jego praca „The Science of the Mind: The Neuropsychoanalytic Perspective” (1999) otworzyła drzwi do badań, które łączą w sobie psychoanalizę i neurobiologię.

Mark Solms, uznawany za jednego z głównych przedstawicieli neuropsychoanalizy, w swoim dziele „The Neuropsychology of Dreams” (2000) ukazuje, jak marzenia senne mogą być interpretowane zarówno z punktu widzenia psychoanalitycznego, jak i neurologicznego, co prowadzi do nowych wniosków na temat ich funkcji.

Metody i zrozumienie człowieka

Neuropsychoanaliza potwierdza szereg kluczowych koncepcji tradycyjnej psychoanalizy, w tym przeniesienie, wyparcie czy mechanizmy obronne. Badania neurobiologiczne sugerują, że te mechanizmy mają swoje źródło w określonych strukturach mózgowych, takich jak ciało migdałowate i kora przedczołowa. Przeniesienie, na przykład, to sposób, w jaki pacjenci nieświadomie odtwarzają relacje z ważnymi postaciami w swoim życiu, co znajduje potwierdzenie w badaniach aktywności mózgu podczas sesji terapeutycznych (Solms, 2013).

Metody badań w neuropsychoanalizie

W neuropsychoanalizie stosuje się różne metody badawcze, które pozwalają na analizę skomplikowanej natury ludzkiej psychiki. Techniki neuroobrazowania, takie jak fMRI (funkcjonalne obrazowanie rezonansu magnetycznego) oraz PET (pozytonowa tomografia emisyjna), umożliwiają obserwację aktywności mózgu w czasie rzeczywistym. Dzięki tym badaniom można lepiej zrozumieć, jakie obszary mózgu są zaangażowane w procesy emocjonalne i poznawcze. Oprócz tego, neuropsychoanalitycy korzystają z klasycznych metod psychoanalitycznych, takich jak analiza snów i wolne skojarzenia, co pozwala na odkrywanie nieświadomych myśli i emocji w kontekście ich neurologicznych podstaw.

Krytyka neuropsychoanalizy

Mimo rosnącej popularności neuropsychoanalizy, podejście to spotyka się z krytyką. Niektórzy przedstawiciele tradycyjnej psychologii i psychiatrii, jak Edna Foa i Robert Sternberg, wyrażają wątpliwości dotyczące naukowej rzetelności tego nurtu. Foa argumentuje, że neuropsychoanaliza może zbytnio upraszczać złożoność ludzkiej psychiki, redukując ją do prostych mechanizmów neurologicznych, co może osłabić głębię psychoanalitycznego zrozumienia.

Peter Fonagy, kolejny krytyk, zauważa, że neuropsychoanaliza może niepotrzebnie skupiać się na neurologicznych podstawach, pomijając społeczne i kulturowe konteksty, które mają wpływ na ludzkie zachowanie (Fonagy, 2015). Fonagy i jego współpracownicy podkreślają znaczenie relacji interpersonalnych oraz kontekstu społecznego w terapii, co może zostać zbagatelizowane w bardziej redukcjonistycznym podejściu.

Najważniejsze książki w neuropsychoanalizie

Dla tych, którzy chcą zgłębić temat neuropsychoanalizy, istnieje kilka kluczowych publikacji, które mogą okazać się bardzo pomocne. Oto kilka z nich:

  1. Mark SolmsThe Neuropsychology of Dreams: A Clinician’s Guide (2000): Książka łącząca analizy snów z ich neurologicznymi podstawami, oferująca nowe perspektywy na temat ich znaczenia w terapii.
  2. Arnold ModellThe Science of the Mind: The Neuropsychoanalytic Perspective (1999): Kluczowe dzieło, które wprowadza w koncepcję neuropsychoanalizy i jej zastosowanie w praktyce.
  3. Mark SolmsThe Brain and the Unconscious (2013): Publikacja, w której Solms bada związki między nieświadomością a neurobiologią, oferując nowatorskie spojrzenie na procesy psychiczne.
  4. Eric KandelThe Age of Insight: The Quest to Understand the Unconscious in Art, Mind, and Brain (2012): Książka badająca, jak sztuka, psychologia i neurobiologia łączą się w dążeniu do zrozumienia ludzkiego umysłu.
  5. Jon LieffCreating Mind: How the Brain Works (2013): Publikacja, która eksploruje złożoność mózgu oraz jego rolę w kształtowaniu myśli i emocji, również z perspektywy psychoanalitycznej.

Podsumowanie

Neuropsychoanaliza to w moim odczuciu ciekawe podejście. Trzeba jednak pamiętać, że choć przynosi interesujące wnioski na temat mechanizmów psychicznych i neurologicznych, nie są to wnioski z którym zgadza się ogół badaczy i teoretyków. Część osób uważa (o czym dyskutowano np. na międzynarodowej konferencji Humani z okazji XX lecia założenia tego ośrodka), że badania neurobiologiczne są wciąż w powijakach i wciąż tak naprawdę mało wiemy o funkcjonowaniu mózgu.


Bibliografia

  1. Fonagy, P. (2015). The Effect of Psychotherapy on the Brain: A Psychoanalytic Perspective. The International Journal of Psychoanalysis, 96(3), 633-647.
  2. Modell, A. H. (1999). The Science of the Mind: The Neuropsychoanalytic Perspective. New York: Cambridge University Press.
  3. Solms, M. (2000). The Neuropsychology of Dreams: A Clinician’s Guide. New York: A.P.A. Books.
  4. Solms, M. (2013). The Brain and the Unconscious. New York: New York University Press.
  5. Kandel, E. (2012). The Age of Insight: The Quest to Understand the Unconscious in Art, Mind, and Brain. New York: Random House.
  6. Lieff, J. (2013). Creating Mind: How the Brain Works. New York: Creative Mind Press.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *